Wat is de embryowet?
Wat is een embryo?
Een embryo is een cel of geheel van cellen met één heel specifieke eigenschap. In de juiste cultuur kan ze uitgroeien tot een mens. Dat maakt haar bijzonder ten opzichte van andere cellen.
Over een embryo wordt vaak gedacht als een klein mensje. Dat klopt niet, die cel heeft geen armpjes en beentjes, gevoelens, of een andere menselijke eigenschap. Het is een cel. Maar haar potentieel om uit te groeien tot een mens zorgt er terecht voor dat we er voorzichtig mee omspringen.
Gegeerde embryo's
Embryo’s zijn gegeerd, zowel binnen de vruchtbaarheidsgeneeskunde als in onderzoek. Door embryo’s te onderzoeken komt men veel te weten over de vroegste ontwikkeling van de cel, (on)vruchtbaarheid, de werking van medicatie enz. Meestal gebruikt men voor het onderzoek overtollige embryo’s die bij een fertiliteitsbehandeling niet (meer) worden gebruikt. Uitzonderlijk maakt men speciaal voor onderzoek zelf embryo’s aan.
Embryo-onderzoek is niet in elk land toegestaan.
In België kan het wel, maar onder strenge voorwaarden. Die vind je in onze embryowet van 2003.
Voorwaarden voor onderzoek op embryo's
Onderzoek op embryo's in vitro mag alleen als
- het een therapeutisch doel heeft of bijdraagt tot betere medische kennis
- het steunt op de recentste wetenschappelijke kennis en een juiste wetenschappelijke methode
- het wordt uitgevoerd in een erkend labo verbonden aan een universitair zorgprogramma voor reproductieve geneeskunde of voor menselijke erfelijkheid
- het gebeurt in aangepaste technische en materiële omstandigheden
- het wordt uitgevoerd onder het toezicht van een arts-specialist of van een doctor in de wetenschappen
- het wordt uitgevoerd op embryo's tijdens de eerste 14 dagen van de ontwikkeling
- er geen andere onderzoeksmethode bestaat die even doeltreffend is
Wat mag niet?
- Embryo's aanmaken voor onderzoek is verboden, tenzij het doel niet kan worden bereikt door onderzoek op overtallige embryo's. Als er wel embryo’s worden aangemaakt, gelden dezelfde voorwaarden als hierboven voor het onderzoek.
Eicelstimulatie om tot een embryo te komen kan, bij een meerderjarige vrouw die daar schriftelijk haar toestemming voor geeft. - Menselijke embryo's plaatsen bij dieren of chimaeren of hybride wezens creëren
- Onderzoeksembryo's inplanten bij mensen, behalve met een therapeutisch doel of voor een observatie die de integriteit van het embryo niet schaadt;
- Embryo's, zaadcellen, eicellen en embryonale stamcellen gebruiken voor commerciële doelen
- Onderzoek of behandelingen met een eugenetisch doel, gericht op de selectie of de verbetering van de mens (als soort).
- Onderzoek of behandelingen uitvoeren voor geslachtsselectie, tenzij om geslachtsgebonden ziekten te voorkomen.
- Reproductief menselijk kloneren. Dat betekent één of meerdere menselijke individuen voortbrengen wiens genen identiek zijn met die van het organisme dat gekloneerd wordt.
Procedure voor onderzoek met embryo's
Als een onderzoeker voldoet aan alle voorwaarden hierboven, kan hij een onderzoeksvoorstel indienen, maar dat moet voldoen aan vormvereisten en voorwaarden.
- Onderzoek op embryo's wordt eerst voorgelegd aan het ethisch comité van de universiteit en vervolgens aan de Federale Commissie voor medisch en wetenschappelijk onderzoek op embryo's in vitro.
- Keurt het ethisch comité van de universiteit niet goed, dan stopt het project voor het begon.
Ook wanneer het onderzoeksproject waterdicht is, alle toelatingen verkregen en het onderzoek lopende, heeft de onderzoeker wettelijke verplichtingen. De Federale commissie kan op elk moment een bezoek brengen aan de laboratoria of de onderzoeker ter verantwoording roepen. Elke onderzoeker bezorgt een jaarverslag aan de commissie met daarin de voortgang van zijn onderzoek.
Sancties voor overtreding van de embryowet
Wie de wet overtreedt, riskeert gevangenisstraf van een tot vijf jaar en/of een geldboete van 1.000 tot 10.000 euro. Daarnaast kan een persoon verboden worden om gedurende vijf jaar enige medische of onderzoeksactiviteit uit te oefenen.
