Jeroen adopteerde als alleenstaande man

Jeroen Serruys adopteerde als alleenstaande homo een dochter van 2 maanden. Ze is ondertussen 15. Met hem blikken we terug op hun verhaal. 

 

Hoe oud was je toen je besliste om een kind te adopteren? 

De adoptieprocedure ben ik gestart toen ik 29 was en mijn toneelopleiding had afgemaakt. Omdat ik op mannen val, wist ik dat kinderen krijgen voor mij niet evident was. Ik ging hierdoor vrij jong al door een soort rouwproces. Op mijn 25ste begon ik informatie op internet te zoeken en vroeg ik brochures op.  

Adoptie was mijn plan A. Als dit niet lukte, zou ik nadenken over pleegzorg. Draagvrouwschap is iets wat ik niet heb overwogen. De behoefte om een biologisch kind te hebben was er niet. Het gevoel een kind te willen dat op mij lijkt is mij vreemd.  

Adoptie was mijn plan A. Als dit niet lukte, zou ik nadenken over pleegzorg. 

Toen mijn adoptieverhaal begon was ik er nog niet helemaal uit of ik het verantwoord vond om dat als alleenstaande te doen. Het idee was dat ik me zou inlezen en de procedure ook kon stopzetten. Door me in te lezen en bevestigende reacties te krijgen uit mijn omgeving voelde ik me gesterkt om ermee verder te gaan.  

 

Hoe zet je zo’n adoptie in gang? 

Ik heb kort buitenlandse adoptie overwogen, maar ik had al snel door dat je daar als alleenstaande holebi-man bijna geen toegang toe kreeg. Vele landen van herkomst stellen de voorwaarde dat je (christelijk) getrouwd moet zijn. Ook door over buitenlandse adoptie te lezen, ontdekte ik snel dat ik het omwille van ethische overwegingen geen goede piste vond. Als alleenstaande moet je ook eerlijk zijn over de draagkracht die je hebt. Bij buitenlandse adoptie is het moeilijker in te schatten wat het kind dat je adopteert allemaal heeft meegemaakt. 

Ik was de eerste alleenstaande man in mijn adoptiecentrum die een procedure in gang zette. Maar ik heb nooit stilgestaan bij het idee dat ik bepaalde normen doorbrak. Ik wilde gewoon graag dat het zou lukken om een kindje te adopteren.  

 

Waarom wilde je zo graag een kind? 

Mijn eerste diploma was onderwijzer voor de lagere school en ik was bezig met jeugdwerking toen ik jonger was. Ik kom ook uit een groot gezin. De wereld van  kinderen was altijd een belangrijk deel van mijn leven. De wens om zelf een gezin te hebben was voor mij heel normaal. Dat zat al in mijn lijf, omdat het in mijn kindertijd zo werd gevormd. De verbondenheid die ik kende in mijn eigen nest als kind, wilde ik terugvinden in mijn volwassen leven. Een kind diende niet om een leegte in mijn leven op te vullen. Kinderen zijn hun ouders niets verschuldigd. Ook geen dankbaarheid. Dat het nobel zou zijn om te adopteren, vind ik onzin.  

De wens om zelf een gezin te hebben was voor mij heel normaal. Dat zat al in mijn lijf, omdat het in mijn kindertijd zo werd gevormd. De verbondenheid die ik kende in mijn eigen nest als kind, wilde ik terugvinden in mijn volwassen leven 

 

Hoe zeker was jij dat jouw netwerk sterk genoeg was? 

Mijn hele familie woont in West-Vlaanderen, dus dat zij er alleen al omwille van de afstand niet steeds zouden  zijn wist ik op voorhand. Ik was ervan uitgegaan dat ik bij het adoptiebureau zou moeten aantonen dat er een netwerk was. Een hele bundel had ik ter voorbereiding gemaakt. Daar zaten ook foto’s in van al mijn goede vrienden. Maar eerlijk gezegd had ik over de rol van zo’n netwerk niet heel diep nagedacht.  

 

Welke drempels heb je ervaren in het kader van de adoptie? 

Ik heb heel bewust gekozen voor Het Gents Adoptiecentrum. Dat was pluralistisch en stond dus open voor mensen van uiteenlopende overtuigingen. Een centrum verbonden aan de katholieke zuil, zoals toen soms het geval was, leek geen geschikte match voor een alleenstaande homo. Het adoptiecentrum waar ik mijn aanvraag deed maakte onmiddellijk duidelijk dat ik erg welkom was. Ze gaven wel aan te zullen onderzoeken in welke mate de maatschappij er klaar voor was. Hoe en of ze dat hebben gedaan, weet ik niet. Ik heb een aantal gesprekken gehad met een psycholoog, maar zo onderzoek je mij en niet de maatschappij. 

Veel drempels heb ik niet ervaren tijdens de procedure. De vrees dat ze mijn leven binnenstebuiten zouden keren, was in mijn ervaring ongegrond. Het contact met het adoptiebureau was best warm. Op 2,5 jaar had ik 2 gesprekken met een sociaal werker, 2 met een psycholoog en vond er een thuisbezoek plaats.  

Ik had me heel goed voorbereid. In Het dossiertje waarin ook foto’s van mijn vrienden en familie stonden, had ik alles gebundeld waarvan ik verwachtte dat ze het zouden vragen. Ik beschreef onder andere mijn levensloop en romantisch verleden en ik had een financieel plan opgemaakt. Ze wilden het niet lezen omdat ze onbevangen het gesprek wilden aangaan. Achteraf hebben ze wel elementen uit mijn bundel toegevoegd aan de procedure, dus mijn projectje was inspirerend.  

 

Hoe lang heeft de procedure geduurd? 

Veel minder lang dan ik had verwacht. Ik heb maar 2,5 jaar moeten wachten. Ook toen was dat heel snel, zelfs al zijn er nu veel meer aanvragen en langere wachtlijsten. Toen ik mijn adoptie begon, hadden holebikoppels nog niet lang toegang tot adoptie. Dit kan sinds 2006. De cursus ter voorbereiding volgde ik met uitsluitend koppels. Ik geloof zelfs dat niemand helemaal doorhad dat ik alleenstaand was. De wachttijd die werd vooropgesteld was op dat moment gemiddeld 3 jaar voor heterokoppels en 5 jaar voor homokoppels, over alleenstaanden werden geen cijfers meegedeeld. Het jaar voordien hadden meer koppels dan gemiddeld een kind gekregen, waardoor ik bovenaan de lijst was beland.  

 

Welke reacties op jouw keuze kan je je herinneren? 

Mijn vrienden staan over het algemeen open voor levenskeuzes die afwijken van de norm. Er was één vriend die achteraf aangaf dat hij niet verwacht had dat het mij zou lukken om een kind te adopteren. Misschien zegt dat meer over zijn beeld van het systeem, dan zijn beeld van mij. Een reactie die mij wel geshockeerd heeft kwam van een oudere man. Hij zei dat het goed was dat het een meisje was, omdat ik als homo misschien niet van een jongen ging kunnen afblijven. Blijkbaar bestaat er in de hoofden van sommigen nog steeds een sterke link tussen homo zijn en pedofilie.  

Er was één vriend die achteraf aangaf dat hij niet verwacht had dat het mij zou lukken om een kind te adopteren. Misschien zegt dat meer over zijn beeld van het systeem, dan zijn beeld van mij. 

Toen mijn vader uitsprak dat het voor hem niet uitmaakte, zo lang een kind maar genoeg liefde krijgt, voelde ik dat zijn goedkeuring er toch toe deed voor mij. Gevoelsmatig gaf dit meer de doorslag om achter mijn beslissing te staan, dan alle voorbereiding. 

Vanaf dat moment zijn ze er op hun manier ook steeds geweest. Elke horde in het adoptieproces werd met de familie gevierd. Mijn mama was erbij toen ik mijn dochter mee naar huis mocht nemen. Dat betekende veel.  

 

Hoe ging dat in zijn werk? 

Mijn dochter was niet het eerste kindje waarover ik telefoon kreeg. De eerste keer hebben ze mij uiteindelijk overgeslagen, omdat de moeder te dicht woonde. Ik ben ook eens afgekeurd, omdat de biologische ouders een probleem hadden met mijn profiel.  

Ik huilde bij ons vertrek naar huis omwille van het verdriet van de pleegmoeder. Dit overschaduwde het moment dat ik papa werd.  

In mei, kort na haar geboorte, hebben ze me opgebeld met de boodschap dat er misschien een kindje voor mij was. Veel meer informatie krijg je niet, omdat de moeder nog twee maanden bedenktijd heeft. Een tijdje later kreeg ik een telefoontje waarbij ik het geslacht, het gewicht en de lengte te weten kwam. Ze zeiden dat ik me klaar moest houden. Toen ben ik spullen beginnen verzamelen. In tussentijd verbleef mijn dochter bij een pleegmoeder. In juli ben ik twee keer mogen gaan kijken, toen heb ik telkens een goede vriendin meegenomen. De derde keer mocht ze mee naar huis. Dat was allemaal heel snel en surrealistisch.  

De pleegmoeder gaf telkens ik daar was aan hoe moeilijk zij het had met het afscheid. Hierdoor was er weinig ruimte voor mijn gevoelens. Van nature heb ik het heel moeilijk met afscheid nemen, dus ik huilde bij ons vertrek naar huis omwille van het verdriet van de pleegmoeder. Dit overschaduwde het moment dat ik papa werd.  

Onderweg naar huis zijn we gestopt bij de supermarkt om cava te kopen. De hele familie zat ons op te wachten. Een uurtje later gingen ze naar huis. Mijn moeder voelde aan dat ik nog niet klaar was om helemaal alleen met mijn baby achter te blijven en is nog een nachtje gebleven.  

 

In welke mate voelde je je goed voorbereid op de komst van een baby? 

Daar kan je je niet in inlezen (lacht). De baby kwam vroeger dan verwacht. Ik was misschien liever wat matuurder geweest op het moment dat ik papa werd. De komst van mijn dochter was een schokkende ervaring. De emoties die ik voelde waren complex. Ik ervoer zeker geen roze wolk. Gelukkig was het grote vakantie, wat mij een beetje tijd gaf om te wennen aan de nieuwe situatie. Boodschappen doen werd plots een hele onderneming. In het begin is je verplaatsen met een baby als een verhuizing, met een koffer vol zaken die je zou kunnen nodig hebben. Uiteindelijk heb ik een bakfiets gekocht om dat te kunnen bolwerken. Tot vandaag hebben wij geen auto.  

Als ik iets aan het verleden zou kunnen veranderen, dan zou ik tegen mijn vrienden gezegd hebben dat ze er meer voor mij moeten zijn.  

Waar ik ook geluk mee heb gehad, is dat er toen een vriendin bij ons in de straat is komen wonen die ook een baby had. De kinderen van die vriendin noemen mij vandaag nog papa Jeroen, omdat onze gezinnen zo close waren, ook al wonen we al lang niet meer in dezelfde straat. Zij bood de hulp aan die ik nodig had, maar uit mezelf niet vroeg. Ik was bij de eersten in mijn vriendenkring die een kind kregen. Het was pas later toen ze zelf kinderen kregen, dat het bij hen opkwam dat ik misschien eenzaam was als prille alleenstaande papa. Het deed me verdriet om te beseffen dat zij er inderdaad niet zijn geweest voor mij. Mensen zeggen wel dat je maar een seintje moet geven, maar zo werkt dat niet. Hulp vragen is niet leuk. Wanneer je moe bent, kan de mogelijkheid dat het antwoord op je vraag naar hulp ‘nee’ zal zijn, al te veel zijn. Hoe hard dat kan wegen, had ik vooraf onderschat. Als ik iets aan het verleden zou kunnen veranderen, dan zou ik tegen mijn vrienden gezegd hebben dat ze er meer voor mij moeten zijn.  

De vriendin in de straat kwam uit zichzelf langs en gaf me zo waar ik nood aan had. Een kind krijgen schudt de verhoudingen een beetje door elkaar. Met sommigen word je closer en anderen verdwijnen meer naar de achtergrond. Je komt ook nieuwe mensen tegen. Tijdens de coronaperiode zijn wij 3 maanden aan een stuk elke avond gaan eten bij onze buren, die we kenden via de school van mijn dochter. Ergens zo welkom zijn geeft moed. Dat heeft onze band heel sterk gemaakt.  

Het vaderschap laat je stukken van jezelf zien die je nog niet kende. Ik leerde dat ik heel boos kan worden en dat ik dan enorm op mijn eigen vader lijk. Het is bijvoorbeeld voorgevallen dat ik tegen mijn kind geschreewd heb toen ze ziek was, omdat ik niet geslapen had.  

Wat ik ook ontdekt heb aan mezelf is dat ik introvert ben. Het idee dat ik meerdere kinderen wilde, heb ik ook laten varen. Een baby vond ik zalig en rustgevend. Maar van zodra mijn dochter peuter werd, werd de uitdaging groter. Met haar spelen, vond ik niet altijd leuk. Ik leer liever samen dingen. Ik herinner mij nog een prachtig moment, wanneer we samen voor het eerst haar naam schreven in het zand. 

 

Was je toen al bezig met hoe je zou omgaan met vragen van je kind naar waar ze vandaan kwam? 

In de cursus die ik vanuit het adoptiecentrum had gevolgd, ging het daar ook over. Omdat wij geen mama hebben in ons gezin, heb ik daar vanaf het begin met haar over gepraat. Al toen zij baby was gebruikte ik af en toe het woord “geadopteerd”. In de kleuterklas had ze een fase met veel vragen naar haar mama. Nooit ben ik het gesprek uit de weg gegaan. In de lagere school kwam er zo’n tweede fase. Ik heb toen contact opgenomen met het adoptiecentrum. Zij zijn er niet zo happig op om in te gaan op de wens van een kind om meer informatie te krijgen over de biologische moeder. Ze willen de privacy respecteren. Toen ik een jaar later de vraag opnieuw stelde, hebben ze een moment georganiseerd waarop mijn dochter even naar een foto mocht kijken op een scherm. Ze mocht de foto niet houden. Haar mama bleek toen niet de prinses te zijn die ze voor ogen had en dat was een soort reality check. Daarna zei ze zelfs dat ze blij was dat ze bij mij was terechtgekomen. 

Omdat wij geen mama hebben in ons gezin, heb ik daar vanaf het begin met haar over gepraat. Al toen zij baby was gebruikte ik af en toe het woord “geadopteerd”. 

Ik vraag haar nog regelmatig naar hoe ze zich voelt bij de situatie. Ook kinderen die in hun eigen land worden geadopteerd hebben het recht om te onderzoeken uit welke potgrond ze zijn voortgekomen. Ik zou haar nooit volledig willen afsnijden van haar roots. Intussen heeft ze haar moeder ook gevonden op social media, maar bij mijn weten staan ze niet met elkaar in contact. We weten dus wel de volledige naam van de moeder. Ik heb die vrouw ook al eens opgezocht uit nieuwsgierigheid.  

We delen geen genetisch materiaal en zijn ook erg verschillend. Ik probeer dat te omarmen, ook wanneer onze interesses erg ver uit elkaar liggen. Omdat we een gezin vormen, weet ik wel dat we dezelfde waarden delen. Ze staat open voor mensen die minder traditionele levenskeuzes maken en daar ben ik blij om.  

 

Wat vond je tot nu toe de moeilijkste periode als papa? 

De moeilijkste periode was toen ik liefdesverdriet moest combineren met de opvoeding van een peuterpuber. Toen een relatie na 1,5 jaar afsprong, ging ik door een lang rouwproces en voelde ik me schuldig. Deze ervaring heeft ervoor gezorgd dat ik veel rationeler naar mijn latere relaties ben gaan kijken. Ik wilde het niet opnieuw zo ver laten komen. Toen ik aan mijn adoptietraject begon had ik gehoopt dat er nog een partner zou komen met wie ik mijn kind kon opvoeden. Het is anders gelopen. 

Ik heb er wel een vriendin bijgehaald, wanneer ze werd geconfronteerd met maandstonden. Zo zijn er nog onderwerpen waar ik geen ervaring mee heb, maar bij veel andere dingen is dat niet zo cruciaal.  

Ook het begin van de puberteit was pittig, omdat dit samenviel met Corona. Nu ze ouder wordt kunnen we steeds beter met elkaar praten. Niet alleen over haar adoptie, maar ook bijvoorbeeld over de puberteit en seksualiteit. Tijdens de gesprekken met het adoptiecentrum in de aanloop naar de adoptie werd het belang van vrouwelijke rolmodellen benadrukt. Ik ben er niet uit in welke mate gender steeds van belang is voor een goed rolmodel. Ik heb er wel een vriendin bijgehaald, wanneer ze werd geconfronteerd met maandstonden. Zo zijn er nog onderwerpen waar ik geen ervaring mee heb, maar bij veel andere dingen is dat niet zo cruciaal. Wanneer het nodig is hebben wij heel veel vrouwen in onze onmiddellijke omgeving.  

 

Hebben jullie ooit een negatieve ervaring gehad gelinkt aan jullie gezinsvorm? 

Mijn dochter onderzoekt soms haar identiteit door het te hebben over haar adoptie en het feit dat ze geen mama heeft. Ooit heeft een juf daarop gereageerd door te zeggen dat ze niet kan missen wat ze nooit gekend heeft, toen ze verdriet uitte over het missen van een mama.  

Andere ervaringen waren eerder vreemd dan negatief. Zo kreeg ik met moederdag ooit een gedicht dat duidelijk over een vrouw ging, waarbij enkel in de titel het woord mama werd doorgehaald en vervangen door papa.  

Ook andere kinderen geven soms vreemde opmerkingen, maar dat is tot nu toe allemaal goed meegevallen.  

 

Vraagt je dochter ooit naar haar biologische vader? 

Ze heeft daar nooit veel vragen over gesteld. Over haar ouders weet ze alles wat ik weet en dat is niet veel.  

 

Heb jij je ooit zorgen gemaakt over jouw financiële stabiliteit? 

15 jaar geleden was het leven minder duur dan vandaag. Ik heb ook jong mijn eerste huis gekocht, voor een bedrag dat slechts een fractie is van wat mensen vandaag betalen. In die zin is mijn situatie niet te vergelijken met die van veel wensouders vandaag.  

Het kan vandaag heel lang duren en in die tijd kan er ook veel gebeuren. Je kan het proces steeds stopzetten, indien het leven anders uitdraait. 

Waar ik wel raad over kan geven is dat je best niet wacht met je aan te melden voor de adoptieprocedure. Het kan vandaag heel lang duren en in die tijd kan er ook veel gebeuren. Je kan het proces steeds stopzetten, indien het leven anders uitdraait.  

 

Hoe blik jij vandaag terug op hoe het allemaal is uitgedraaid? 

Ik ben blij met ons verhaal. Het gaat goed tussen ons.  

Over hoe de maatschappij ons ziet wil ik nog kwijt dat mannen in mijn situatie zich wel erg veel opnieuw moeten outen. Mensen bedenken vaak heteronormatieve verhalen, eerder dan dat ze hoe het echt is als mogelijkheid zien.