Kunnen we als homokoppel het ouderschap delen met een lesbisch koppel?
Dit is mogelijk op verschillende manieren:
- Een van de wensmoeders kan zwanger worden met een spermastaal van een van de wensvaders via kunstmatig inseminatie
- Een van de wensmoeders ondergaat hormoonstimulatie zodat eicellen rijpen en kunnen worden weggenomen. Een van de wensvaders zorgt voor een spermastaal. Die eicellen en dat spermastaal worden gebruikt voor IVF en dat resulteert in een embryo dat wordt ingeplant bij een van de wensmoeders
- Een van de wensmoeders kan seksueel contact hebben met een van de wensvaders
“Ouderschap” kan verschillende betekenissen hebben. Niet elke vorm van ouderschap kan je delen met meer dan twee personen.
Biologisch ouderschap
Biologisch ouderschap verwijst naar de genetische link. De mensen wiens zaad- en eicellen werden gebruikt, zijn de biologische ouders. Met hen deelt het kind zijn DNA.
Sociaal ouderschap
Sociaal ouderschap betekent: wie wordt ervaren als ouder door het kind zelf? Door de omgeving? Wie neemt de zorgende rol op zich?
Je kan ervoor kiezen de zorg voor het kind te delen. Je kan een co-ouderregeling maken die voor iedereen werkt. Natuurlijk liefst met het oog op een stabiele situatie voor het kind.
Naar de buitenwereld kan je ook communiceren dat een kind meerdere ouders heeft. De verwachtingen en wensen van alle betrokkenen op elkaar afstemmen is hierbij de boodschap. In tegenstelling tot het biologische en juridisch ouderschap, kan het sociaal ouderschap opgenomen worden door meer dan twee personen.
Juridisch ouderschap
Het juridisch ouderschap bepaalt de naam, afstamming- en erfenisrechten van het kind en ook het ouderlijk gezag. Enkel een juridische ouder kan:
- het kind vertegenwoordigen, inschrijven (bv. crèche, school,…)
- instemmen met medische ingrepen bij het kind
- naar het buitenland reizen met het kind
- aanspraak maken op kindergeld, ouderschapsverlof, ...
- bij scheiding of overlijden een contactregeling afdwingen, enz.
Het juridisch ouderschap uitklaren met hulp van een jurist is belangrijk. Ons burgerlijk wetboek bepaalt dat een kind maximaal 2 juridische ouders heeft.
Het juridisch ouderschap toegelicht
Beide vrouwen nemen het juridisch ouderschap op zich.
- De geboortemoeder is steeds de eerste juridische ouder
- Is zij gehuwd, dan is haar echtgenote automatisch de 2e ouder (de meemoeder).
- Is de geboortemoeder niet gehuwd, dan kan haar partner het kind erkennen en wordt zij wettelijke (mee) moeder.
Een vrouw en een man nemen het juridisch ouderschap op zich
- De geboortemoeder is in beginsel zelf de eerste juridische moeder
- Is de geboortemoeder niet gehuwd, dan volstaat een erkenning om de biologische vader of de andere wensvader ook juridisch ouder te maken.
- Is de geboortemoeder gehuwd, dan is haar echtgenote automatisch mee-moeder. De biologische vader kan een procedure instellen voor de familierechtbank waarbij hij het meemoederschap betwist en het vaderschap voor zichzelf opeist. Maar zoiets is vrij ingewikkeld en momenteel onzeker.
De wet legt namelijk twee voorwaarden op.
- de vader moet de biologische afstamming aantonen.
- er moet bewezen worden dat de meemoeder niet heeft ingestemd met het fertiliteitstraject.
Aan deze voorwaarde is moeilijk te voldoen in het kader van een meerouder-overeenkomst.
Belangrijk is dat het Grondwettelijk hof zich al heeft uitgesproken over de betwisting van het verondersteld vaderschap. De biologische vader mag een procedure voeren tegen de echtgenoot van de draagmoeder. Het grondwettelijk hof sprak zich echter nog niet expliciet uit over de betwisting van het meemoederschap.
Het is dus tot hiertoe onzeker of een vordering tot betwisting van meemoederschap door de wensvader ook gegrond verklaard zal worden.
Beide mannen nemen het juridisch ouderschap op zich
Willen beide mannen het juridisch ouderschap opnemen, dan kan dit enkel via een adoptieprocedure en verliest de geboortemoeder het ouderlijk gezag.
In geen geval worden alle 4 de wensouders ook de juridische ouders.
